Sangue Azzurro

Fragment pochodzi z książki: „Italský chrtík: Aristokrat s duší klauna” Helena Podaná
Tłumaczenie na język polski: Eliza Klonowska

Jeśli miałeś starego psa, z pewnością potwierdzisz, jak pięknie jest wspominać pierwsze radości i zmartwienia, których doświadczyłeś ze swoim obecnym staruszkiem, gdy był małym szczeniakiem. Słodkie zabawy, irytujące kałuże lub pogryzione buty, wspaniałe długie podróże z psem sportowcem, upadki i wzloty na torze wyścigowym, czy sukcesy na wystawach.

Wszystko to z pewnością ułatwi Ci pokonanie pułapek starości i przygotuje na spokojną i godną końcówkę życia swojego czworonożnego przyjaciela, a ostatecznie pomoże Ci poradzić sobie z odejściem wiernego towarzysza, który był przy Tobie przez większą część Twojego życia. Niemniej jednak dobrze jest z wyprzedzeniem poznać przebieg życia swojego psa i zdecydowanie dobrze to przemyśleć przy zakupie kolejnego psa, praktycznie w tym samym wieku.

Nawet początkujący hodowcy powinni bardzo uważać na to, jak szybko dodają kolejne psy do stada. Jeśli chcesz zaopiekować się swoim charcikiem do ostatniej chwili, a mam nadzieję, że tak jest, zdecydowanie nie jest dobrym rozwiązaniem, gdy masz od trzech do czterech psów w tym samym wieku w ciągu trzech lat. Opieka nad starym psem nie jest prosta, a jeśli twój psi przyjaciel zostawia cię jeden po drugim, uwierz mi, nie łatwo to znieść!

Podobnie jak w przypadku ludzi, wiek psa jest bardzo indywidualny. Różnice są również widoczne w rasach. Ogólnie rzecz biorąc, małe i średnie rasy o raczej subtelnej budowie ciała starzeją się wolniej i żyją dłużej niż duże rasy o silnej, ciężkiej budowie. Na przykład charcik włoski żyje pod dobrą opieką od 13 do 15 lat, a charciki w wieku od szesnastu do siedemnastu lat nie są wyjątkiem. Można powiedzieć, że w wieku 10-11 lat nawet nie zauważysz, że Twój pies się starzeje. Są oczywiście charciki, które zmagają się z pewnymi dolegliwościami wcześniej np., takimi jak:

Strona 218

problemy z zębami lub zaburzenia widzenia (nawet w wieku sześciu czy siedmiu lat dla zębów, a w wieku dziesięciu lat wzroku). Nie jest to jednak oczywiste i wszystko zależy od indywidualnych cech każdego osobnika.

Są linie, w których dwunastoletni charcik zbliża się już do końca swoich dni, a także linie długowieczne, w których przeżycie piętnastu lat nie jest niczym niezwykłym. Najczęściej widzimy dwa punkty zwrotne u starych psów, podczas których powinniśmy oczywiście być bardziej czujni, nawet jeśli twój zwierzęcy przyjaciel nie ma zewnętrznych problemów. Minęło dziesięć lat - w tym czasie zaczynasz czuć, że charcik nie jest już w tak olśniewającej kondycji jak dawniej, ale nie czujesz, że potrzebuje znacznej zmiany rytmu życia.

W każdym razie zrób 10-letniemu psu pełne badanie biochemiczne i hematologiczne krwi, aby upewnić się, że jego narządy wewnętrzne działają tak, jak powinny, by w odpowiednim momencie zauważyć pierwsze oznaki niedoborów. Niech lekarz zbada zęby i usunie osad oraz nadmiar kamienia nazębnego. Jeśli pies ma jakiekolwiek większe grudki tłuszczu, należy je usunąć w tym wieku, a także wskazane jest, aby suka miała usunięte ewentualne guzy gruczołu sutkowego.

Drugi okres to trzynaście lat - tutaj pies rzeczywiście wykazuje oznaki starości i w tym wieku konieczne jest kolejne dokładne badanie gerontologiczne, w tym laboratoryjne badania krwi. Wyniki powinny zostać ocenione przez doświadczonego lekarza weterynarii, który zasugeruje ewentualne leczenie wspomagające, radykalne interwencje/operacje są ryzykowne w tym wieku. W tym okresie zwykle nawet nie kontynuujemy szczepień. Mimo to trzynastoletni charcik jest zazwyczaj nadal w tak dobrym stanie, że bez problemu poradzi sobie z umiarkowanymi czynnościami.

Strona 219

Na co zwracać uwagę u starego psa

Styl życia

Wymagania odnośnie jedzenia u starego psa różnią się od wymagań psa rosnącego lub dorosłego. Dla seniorów przygotowywane są chrupki przez różne marki, niektóre zawierają mniej białka i tłuszczu, a więcej błonnika. Zawsze rozważaj indywidualnie, czy Twój pies nie potrzebuje zmian w diecie, czy też powinien mieć podzieloną dzienną dawkę karmy na więcej niż dwie porcje, aby układ pokarmowy nie był tak bardzo obciążony większą podażą jedzenia. W żadnym wypadku stary pies nie powinien otrzymywać kości, których z jednej strony nie mogą już dobrze zmiażdżyć z powodu wytartych zębów, a z drugiej kości te mogą powodować zaparcia. Konieczne jest zapewnienie psu wystarczającej ilości świeżej wody - stary pies pije znacznie więcej. Nie pozwól psu przytyć. Grubość nadweręża i obciąża stawy, serce i inne narządy wewnętrzne. Pies z nadwagą starzeje się szybciej, jest bardziej powolny i leniwy, traci odporność i witalność. Ze względu na to, że bardzo stary charcik bywa chudy, ważne jest, aby indywidualnie ocenić, czy podawana karma dostarcza mu niezbędnej energii.

Problemy trawienne

U bardzo starych psów (w wieku około 12 lat lub starszych) może się pojawić wrażliwość na dotychczasowe diety i mogą pojawić się problemy trawienne, takie jak wymioty, wzdęcia i biegunka. Czasami gorzej pracuje trzustka, czasami wątroba. W końcu pies będzie musiał przejść albo na specjalistyczne chrupki - diety weterynaryjne - albo na ugotowaną psią dietę (chudy drób - bez skóry, gotowane warzywa, ryż). Jeśli Twój stary pies ma chroniczne problemy z trawieniem, skonsultuj się z dobrym specjalistą weterynarii z zakresu gastroenterologii i koniecznie zapytaj doświadczonych hodowców, którzy mogą udzielić Ci sprawdzonych wskazówek. Suplementy diety wspomagające trawienie sporządzane są głównie na bazie ziół.

Wolniejsze tempo życia

Stary pies lubi mieć spokój. Dłużej śpi, jest bardziej wrażliwy na zmiany pogody, szczególnie na zimno i wilgoć. Powinniśmy dać mu wystarczająco dużo snu i odpoczynku w miejscu, do którego jest przyzwyczajony od lat. Jednocześnie jednak nie jest dobrze wyłączać starego psa z zajęć, które należały do jego codziennej aktywności i rutyny.

Zabieraj go na regularne spacery, tylko zwolnij tempo i skróć je, pozwól mu na kontakt z innymi psami, jeśli je toleruje i nie przeszkadzają mu nadmiernie. Nie zapomnij nawiązywać bliskiego kontaktu ze swoim starym przyjacielem- pieść go, przytulaj go, ale nie wyciągaj go z głębokiego snu by go pogłaskać czy przytulić.

Strona 220

Problemy ze stawami

Ponieważ starsza osoba cierpi na reumatyzm lub artretyzm, problem ze stawami i ruchem nie ominie również  psów. Stary pies chodzi bardziej niezgrabnie, kończyny są sztywniejsze, szczególnie w deszczową i chłodną pogodę wtedy chodzi z wysiłkiem. Dlatego konieczne jest umieszczenie starego psa w ciepłym i ustronnym miejscu bez przeciągów. Jeśli zmoknie (a dotyczy to nie tylko starych psów), należy go wytrzeć do sucha i ogrzać, owinąć kocem. W zimę i suchą pogodę dobrze jest założyć staruszkowi płaszcz, aby chronić go od zimna. Pomogą oczywiście również chondroprotektory które znajdziesz w ofercie sklepów internetowych i które doradzi lekarz.

Problemy z oddawaniem moczu

Jeśli twój pies ma takie problemy, powinieneś udać się z nim do weterynarza. Przy złej i wilgotnej pogodzie charcik może się łatwo przeziębić. Ma trudności z oddawaniem moczu, ma ochotę często się wypróżniać i nie może wydalić moczu, w moczu może pojawić się krew. Zapalenie można łatwo wyleczyć, jeśli zostanie odkryte wcześnie. Rozpoznany z opóźnieniem stan zapalny może prowadzić do poważniejszych problemów z nerkami. Wtedy problemy mają charakter przewlekły, mogą być spowodowane wystąpieniem niewydolności nerek, pojawieniem się kamieni nerkowych lub kamieni w drogach moczowych. Przypadłość ta jest bardziej typowa dla psów niż dla suk. Skłonność do tworzenia kamieni moczowych można określić na podstawie badań laboratoryjnych, a odpowiednią dietą można nieco obniżyć ryzyko ich wystąpienia. Stary pies może mieć również powiększoną prostatę, co powoduje trudności w oddawaniu moczu lub stwardnienie. Jeśli twój stary charcik nagle zaczyna popuszczać mocz, mimo że zawsze zachowywał czystość i przywykł do bezproblemowego wychodzenia i załatwiania się na zwenątrz, może to oznaczać chorobę nerek. Zdecydowanie nie wahaj się i zrób badanie krwi (biochemia i hematologia). 

Strona 221

Wzrok

Od ośmiu do dziesięciu lat można zaobserwować, że oczy psa są zmętniałe, źrenice mają kolor turkusowy lub niebieskawy - tworzy się szara zaćma - odwieczna katarakta. Początkowo pies może nie mieć trudności z widzeniem, ale wraz z wiekiem jego wzrok gwałtownie się pogarsza. Nawet wtedy jednak nie musisz zauważać dużych zmian, a możesz przeoczyć etap niedowidzenia lub wczesnej ślepoty, ponieważ w znajomym środowisku wzrok zastępowany jest przez inne zmysły – węch i dotyk a psy chodzą na pamięć po domu oraz w jego bezpośrednim sąsiedztwie. Dlatego pies powinien się starzeć w środowisku, które dobrze zna. Jeśli poruszasz się z psem, który już słabo widzi, musisz cierpliwie i powoli wprowadzać go w każde nowe środowisko.

Słuch

Ubytek słuchu jest powszechny u starzejących się psów. Na początku możesz nie zauważyć objawów, więc ta przeszkoda jest tym bardziej niebezpieczna. Pies przestaje reagować na imię i polecenia, stopniowo również na pospolite dźwięki, które go otaczają. Reaguje na gesty lub dostosowuje się do ruchu innych psów w stadzie. Jeśli staniesz za psem tak, aby cię nie zauważył i głośno klaszczesz, stukasz lub piszczysz zabawką, dowiesz się, czy pies reaguje na dźwięk, czy nie (choć ten test jest bardziej orientacyjny). Jeśli pies straci słuch, nic nie można na to poradzić, ale konieczne jest wyprowadzanie go na zewnątrz na smyczy, aby uniknąć niebezpiecznych sytuacji.

Zęby

Zęby zużywają się z wiekiem, charciki często cierpią na paradontozę i stopniową utratę luźnych zębów. Przy złej pielęgnacji dochodzi do zapalenia dziąseł, które może wprowadzić infekcję do organizmu. Regularna opieka dentystyczna powinna być rutyną dla każdego właściciela charcika. Na starość musisz zwracać jeszcze większą uwagę na zęby. Zwróć szczególną uwagę na stan zgryzu i dziąseł. Jeśli charcik cierpi na anoreksję, mogą go boleć zęby i odmawia jedzenia. Odwiedź weterynarza, dobrze wylecz zęby i dziąsła, lepiej wyrwać popsute zęby. Jeśli psu śmierdzi z pyszczka, może to również sygnalizować problemy z nerkami! Stary pies, którego bolą zęby i dziąsła, może odmówić umycia zębów i zacząć robić naprawdę „psie kawały", jeśli zobaczy szczoteczkę do zębów, mimo że był do tej pielęgnacji przyzwyczajony przez całe życie. Tym ostrożniej i delikatniej będziesz musiał spróbować czyścić mu zęby.

Jeśli stary pies jest bardzo zestresowany, zapomnij o szczoteczce i paście do zębów i postaraj się leczyć zęby i dziąsła tylko kawałkiem waty (lub wacikiem) nasączonym na brzegu roztworem nadtlenku wodoru. Spróbuj usunąć resztki jedzenia między zębami lub pozostałości w szczelinach po wypadnięciu zębów. Zdobądź żel do zębów, który dezynfekuje dziąsła i pomaga zapobiegać lub przynajmniej łagodzić stany zapalne.  Jeśli ma chwiejące się zęby, a dziąsła mają stan zapalny, nawet staruszka powierz dentyście, który wyrwie mu zęby lub wylecz dziąsła. Pies odczuje ulgę a często odnajdzie też większy apetyt i radość życia.

222

Serce

Charty należą do najzdrowszych ras, a ich serce jest bardzo wydajnym organem. Zmęczenie serca, szmery, niedomykalność zastawek, trudności w przepuszczaniu krwi przez tętnice i komory to najczęstsze objawy starzenia się organizmu. Jeśli zauważysz, że twój starzejący się pies jest bardziej zmęczony, łapie go zadyszka, więcej kaszle itp., dobrze jest wykonać badanie serca. Jednak nawet jeśli twój staruszek nie ma problemów, niech zostanie przebadany, aby słuchać serca ani mieć badania echokardiograficznego. W przypadku chorób serca weterynarz może zalecić skuteczne leki, które pomogą zrównoważyć arytmie, pobudzić aktywność itp. Leki mogą być dość drogie, ale twój staruszek z pewnością na nie zasługuje. Bardzo często przepisywane są leki drenażowe wraz z lekami nasercowymi. Podczas przyjmowania tych leków pies dużo więcej oddaje mocz, często ciągle z niego kapie mocz, sam pies często jest też przygnębiony psychicznie, trzeba uważać, żeby nie leżał na mokrym. Trudno jest dobrze dostosować dawkowanie leków odwadniających. Leki odwadniające należy stosować, jeśli pies naprawdę kaszle z powodu zalanego płuca, najlepiej tylko tymczasowo i indywidualnie ocenić, czy konieczne jest ich długotrwałe podawanie. Skonsultuj się z doświadczonym weterynarzem, który oceni, czy i jak długo należy przyjmować te leki.

Rozmnażanie

Zmiany i stopniowe wygasanie cyklu rozrodczego jest również bardzo indywidualne. Zazwyczaj jednak suki mają ruję do stosunkowo podeszłego wieku (praktycznie rodzi się wtedy tylko jedno szczenię, może być ono zupełnie zdrowe, jednak dla suki ciąża i poród mogą być bardzo niekorzystne w tym wieku) i mogą zajść w ciążę nawet w wieku dwunastu lat. Dlatego musisz dobrze pilnować starszej suni, by nie dopuścić do krycia. Należy też pilnować czy nie dochodzi do zapalenia macicy, na które starsze suki są podatne.

Strona 223

Stary pies i nowy dodatek?

Jeśli pies mieszka w stadzie chartów w różnym wieku (lub innych psów), zwykle ma utwierdzoną pozycję w stadzie i spokój, chociaż z czasem jego pozycja w hierarchii może się zmienić. Upewnij się jednak, że szczególnie młode psy i szczenięta nie przeszkadzają mu i nie odpychają go. Jeśli pies mieszkał sam i chcesz, by miał młodszego przyjaciela, dobrze jest podjąć tę decyzję w wieku, w którym starszy pies jest pełen sił (tj. w wieku 7-8 lat). W tym czasie wciąż jest w stanie bronić swojej pozycji i być równym partnerem młodego przyjaciela. Czasem stary pies się "obraża", że kupiłeś kogoś kto zajmie jego miejsce, jest zazdrosny i długo trwa zaakceptowanie nowego psa.

Dożywanie 16 lat i więcej

Tytuł ten nie brzmi najlepiej, jednak niestety dość trafnie charakteryzuje ostatnie miesiące życia naszego psiego przyjaciela. Chociaż charcik nie cierpi na poważne choroby po szesnastym roku życia, czy nam się to podoba, czy nie, jego ciało się starzeje. Często pies jest już niewidomy, słabo słyszy i chodzi, posikuje, jest zdezorientowany i może wykazywać demencję. Tak jak w przypadku starszego człowieka jego życie okraja się do całodziennego snu, przerywanego jedynie potrzebą relaksu, jedzenia, jeśli ma apetyt i od czasu do czasu macha ogonem. Przychodzi do ciebie i chce się przytulić (czasem stare psy chcą być z tobą cały czas), powinniśmy zapewnić mu jak najlepsza opiekę i wygodę, aby spędził on te ostanie chwile życia tak godnie, jak to tylko możliwe. Krytycznym okresem dla bardzo starego psa jest zima i wczesna wiosna. Starszy organizm jest często wyczerpany w miesiącach zimowych, więc w marcu często dochodzi do kryzysu. Osłabiony organizm może skorzystać z naparów, które mogą go nawodnić i zacząć lepiej funkcjonować. Jeśli stary pies przeżyje ten czas i doczeka ciepłej pogody i słońca, będzie wtedy spora szansa, że przeżyje też chłodne lato i jesień.

Strona 224

A co z najsmutniejszym momentem?

Trudno pożegnać się z najlepszym przyjacielem. Ale jeśli nadejdą ostatnie chwile twojego towarzysza, zawsze bądź z nim i rozsądnie decyduj. Nie warto przedłużać chwil cierpienia obu stron. Nawet jeśli nie masz doświadczenia z żegnaniem psa, intuicyjnie będziesz wiedział, kiedy jego dni są policzone. Jak tylko pies ma problemy z chodzeniem, jego tylne nogi opadają i nie może podnieść zadu, przestaje jeść, jest apatyczny, to zły znak. Po najsmutniejszych chwilach można skorzystać z usług krematoriów dla zwierząt, które znajdują się w Brnie i Pradze, czy psich cmentarzy. Nowe rozporządzenie z 2014 roku zaostrzyło wymagania weterynaryjno-higieniczne dotyczące przechowywania martwych zwierząt w ogrodach i na gruntach, więc wybór ten jest prawie niemożliwy. Śmierć należy do życia, jak powiedziała matka Forresta Gumpa, a nawet jeśli jesteś smutny, lekarstwo jest tylko jedno - od razu weź kolejnego psa, jeśli jeszcze go nie masz!